Adresar fondacija – Alternativno finansiranje kulture
U okviru istraživačkog projekta „Adresar fondacija – Alternativno finansiranje kulture“ predstavljeni su programi fondacija nadnacionalnih organizacija, međunarodnih fondacija, fondacija evropskih zemalja i zemalja u regionu Balkana, kao i domaćih fondacija koje finansiraju projekte iz oblasti kulture i umetnosti. Izvršen je izbor fondacija i osnovnih informacija koje se tiču: misije, aktivnosti, projekata i programa koje iniciraju i pomažu. Akcenat je na opisu projekata i programa iz kulture i umetnosti koji se odnose na naš region. Cilj je da se omogući podrška pojedincima, institucijama i ustanovama kulture i umetnosti u njihovom istraživanju alternativnih izvora finansiranja (aktivnosti fundraising-a). Uvodni tekst za publikaciju napisala je Dragana Martinović.
Adresar kulturnih ustanova SR Srbije (bez pokrajina) (Kultura – Dokumentacija, sv. 2)
Adresar kulturnih ustanova SR Srbije, koji je uredila Dušica Milovanović, obuhvata popis: arhiva, biblioteka, diskografskih kuća, galerija, kinematografije, koncertnih agencija, likovnih kolonija, muzeja, naučno-istraživačkih ustanova, organizacija za osnovno širenje kulture, pozorišta, radija i televizija, samoupravnih interesnih zajednica kulture, zavoda za zaštitu spomenika kulture i zavoda za zaštitu prirode.
Analiza i ocena razvoja kulture u Beogradu 1965–1970.
Ova studija je nastala iz „Programa razvoja kulturnih delatnosti u Beogradu (1971–1975)“, studije rađene za potrebe Skupštine grada Beograda. Autori definišu kulturu jedne društvene zajednice kao relativno homogeno područje, jer obuhvata različite delatnosti koje odgovaraju izdiferenciranim kulturnim potrebama. U studiji je primenjena statistička klasifikacija, prema kojoj se sve kulturne delatnosti dele na kulturno-prosvetne i umetničko-zabavne. Autori ističu da iz odnosa kulturnih delatnosti i kulturnih potreba proizilaze osnovni problemi kulturnog razvoja i planiranja u oblasti kulture. Upućuju na to da bi pod kulturnim razvojem trebalo da se shvati razvoj pojedinih elemenata – i kulturnih delatnosti i kulturnih potreba, koji bi ova dva pola jedne celovite pojave doveli u skladan odnos. To znači kvantitativno proširivanje i kvalitativno obogaćivanje kulturnih delatnosti i kulturnih potreba. Studija je podeljena na dva dela. U prvom delu studije obrađena je analiza stanja kulture u Beogradu (1965–1970), i u njemu se nalaze tri poglavlja. Drugi deo studije odnosi se na Program razvoja kulturnih delatnosti i ustanova Beograda za period 1971–1975–1985. I u ovom delu sadržana je klasifikacija koja je primenjena u prvom delu studije, uz dodatak dva manja poglavlja. Na početku studije dat je Sadržaj, a na kraju bibliografija i poseban dodatak, gde su i tabele sa statističkim podacima empirijskog dela istraživanja.
Analiza i osnove orijentacionog programa efikasnijeg delovanja delatnosti kulture u opštini Titovo Užice
U ovom istraživanju, Milivoje Ivanišević analizira probleme koji su nastali u oblasti kulturne delatnosti usled dinamičnog razvoja koje je Titovo Užice doživelo nakon Drugog svetskog rata. Prvi problem su lokacije institucija kulture i njihovih punktova (bioskopi, biblioteke); tu se postavilo pitanje da li je svrsishodnije izgraditi posebne, specifične objekte za svaku delatnost ili jedan višenamenski objekat. U neposrednoj vezi sa formiranjem novih institucija kulture jeste kadrovska osnova koja je za većinu ustanova kulture u Titovom Užicu bila neprimerena (nedovoljan broj kadrova) u vreme rada na ovom istraživanju. U tom smislu je nezaobilazno pitanje materijalne osnove i materijalnih potreba kulture. Iako je u Titovom Užicu Samoupravna interesna zajednica kulture tada izdvajala više sredstava za kulturu, i dalje je ostao aktuelan problem unutrašnja organizacija i funkcionisanje delatnosti kulture na području grada, odnosno opštine. Sprovedenom analizom stanja od 1980. do 1984. godine, kao i predlogom orijentacionog programa radi efikasnijeg delovanja kulture u opštini T. Užice, u okviru ovog istraživanja, M. Ivanišević iznosi način i pravac, period i prioritete čijim je definisanjem moguće dostići ciljeve kulturne politike u samoj opštini. U istraživanju su izneti i statistički podaci za pomenuti period.
Analiza mreže organizacija udruženog rada kulture
Predmet ove analize je mreža organizacija koja deluje u oblasti kulture (OUR-a kulture): biblioteke (matične, narodne), kulturno-obrazovne ustanove, bioskopi, organizacije kulturno-umetničkog amaterizma, arhivi, muzeji i galerije, zavodi za zaštitu spomenika kulture, pozorišta, izdavačka delatnost i muzički ansambli. Prve institucije nacionalne kulture kod nas nastale su u XIX veku, sa nastankom i razvojem gradova i administrativnih centara, a potom i u vreme socijalističke izgradnje. Formiranjem međuopštinskih regionalnih zajednica i samoupravnih interesnih zajednica kulture 1974. godine, stvoreni su relativno stabilni uslovi i za konačno organizovanje delatnosti kulture. Ovom analizom je obuhvaćeno: 475 OUR-a kulture koji su nastali u razdoblju od 1825. do 1981. godine, 500 kulturno-umetničkih društava, 919 organizacionih jedinica koje se nalaze u sastavu pojedinih OUR-a. Analiza je podeljena na tri osnovne celine u zavisnosti od područja koje zadaci u oblasti kulture pokrivaju: 1. organizacije udruženog rada u oblasti kulture čija se aktivnost ograničava uglavnom granicama samih opština i lokalnih sredina; 2. organizacije udruženog rada koje vrše poslove za više opština, region ili više regiona; 3. republičke institucije i ostali problemi značajni za funkcionisanje mreže OUR-a kulture. Ova analiza daje pregled stanja kulture u SR Srbiji, a takođe bi trebalo da doprinese sagledavanju i razrešavanju problema mreže OUR-a kulture.
Analiza razvoja kulture u Beogradu 1981–1985.
Ovu istraživačku studiju naručila je Gradska samoupravna interesna zajednica kulture. Data analiza predstavlja sažet pregled materijalnih i društvenih uslova za razvoj i mogućnosti razvoja kulture u narednom periodu. Neophodnost analize proizašla je iz neophodnosti koordinisanja brojnih društvenih aktivnosti u procesu samoupravnog planiranja zasnovanog na jedinstvenim metodološkim postupcima, kriterijumima, merilima i indikatorima prilikom pripreme planova razvoja kulture u Beogradu. Praksa planiranja sopstvenog kulturnog razvoja nije u dovoljnoj meri prisutna u organizacijama udruženog rada i mesnim zajednicama, kao osnovnim elementima sistema društvenog planiranja. To je nepovoljna osnova za formulisanje strategije razvoja ustanova kulture i samoupravno-interesnih zajednica kulture. Beograd je takođe i kulturni centar Republike i Jugoslavije, i u njemu se nalaze brojne ustanove kulture, organizacije, kao i manifestacije koje prevazilaze granice Beograda. Autor započinje analizu stanja oblasti kulture u uslovima ekonomske krize od izdavačke delatnosti, preko bibliotečke, pozorišne, scensko-muzičke delatnosti, do likovnog stvaralaštva i kinematografije. Neobezbeđivanje materijalnih uslova za kulturu dovelo je do primetnog slabljenja položaja ove oblasti, zbog čega je jednako bitna analiza sredstava namenjenih kulturnim aktivnostima, strukture prihoda delatnosti kulture kako u Beogradu, tako i u Republici i celoj državi. Osnivanjem SIZ-a kulture, izdvajanjem za kulturu na nivou opština, mesnih zajednica, OOUR-a, kao središtima kulturnog života građana i radnih ljudi, otvara se mogućnost finansiranja kulturnih institucija. Ova istraživačka studija obuhvata: Sadržaj, Napomene i tabele.
Analiza stanja kulture u opštini Banjaluka
U okviru ove istraživačke studije, autori se bave analizom stanja kulture u opštini Banjaluka, što predstavlja prilog za definisanje dugoročnog plana razvoja kulture Banjaluke, jednog od regionalnih centara Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine u sastavu SFRJ. Naime, zemljotres, koji je zadesio Banjaluku 1969. godine, napravio je ogromnu materijalnu štetu. Pored stambenih i javnih objekata, uništene su i zgrade ustanova kulture. Grupa kulturnih radnika iz Beograda došla je u Banjaluku 1971. godine i sa zaposlenima iz kulture ovog grada razgovarala o mogućnostima kulturnog razvoja i primeni, u to vreme, savremenih metoda u planiranju razvoja opštine Banjaluka. Tada nastaje „Projektni zadatak za izradu dugoročnog programa razvoja oblasti kulture i umjetnosti banjalučke komune za period 1973–1990. godine“, koji je poslat Zavodu na razmatranje. Na osnovu toga, u Zavodu je razrađena prva skica budućeg projekta koja je krajem iste godine poslata u Banjaluku, a zatim i predlog projekta za izradu programa kulturnog razvoja opštine Banjaluka. Analiza stanja kulture u opštini Banjaluka obuhvata: 1) društveno-ekonomske okvire kulture; 2) razvoj kulture u posebnim sredinama – kulturni život sela, kulturne aktivnosti u školama i radnim organizacijama; 3) institucionalni okvir kulturnog života koji se odnosi na ustanove kulture, kulturno-umetnička društva i umetnička udruženja u ovoj opštini; 4) deo posvećen stanovništvu i kulturi, sa rezultatima istraživanja ispitivanja kulturnih potreba stanovništva Banjaluke sprovedenog namenski, za potrebu ove analize. Pored Sadržaja, u okviru studije nalazi se i Prilog za program razvoja kulture Banjaluke, čiji je autor Ibro Ibrišagić.
Analiza velikih priredbi u Jugoslaviji
Autor ovog istraživačkog projekta, Dimitrije Vujadinović, ukazuje na to da je krajem 60-ih i početkom 70-ih godina nastao najveći broj smotri, festivala, takmičenja, susreta i drugih vidova ispoljavanja kulturnih sadržaja. Sve tri vrste manifestacija – kulturne, turističke, ekonomske – imaju ne samo dodirnih tačaka nego se vidno prepliću i čine poseban segment kulturnog života. Imajući u vidu intenzitet kojim se odvijaju, kao i obim ispoljavanja, trebalo bi da budu od veće važnosti za kulturnu politiku zemlje. Autor analizira ove manifestacije naročito sa kulturološke tačke gledišta kroz podatke dobijene anketom. Anketa je sprovedena na slučajnom uzorku i obuhvatila je 33 „velike priredbe“, a bila je namenjena njihovim organizatorima. Ovo istraživanje sadrži grafičke i tabelarne prikaze.
Atlas galerija i izlagačkih prostora u Srbiji
Galerijski i izlagački sistem u Srbiji predstavlja ključnu platformu prezentacije i produkcije tekućeg umetničkog stvaralaštva. S obzirom na nepostojanje temeljnog i sistematičnog pristupa zadatoj temi kod nas, postalo je neophodno ispitati složenu oblast vizuelnog stvaralaštva i funkcionisanja galerijskog sistema. U okviru šireg istraživačkog projekta „Programske i poslovne politike galerija i izlagačkih prostora u Srbiji“, autori su definisali, mapirali i klasifikovali galerije i izlagačke prostore u Srbiji čiji se rad finansira sredstvima iz budžeta svih nivoa vlasti. Rezultat je „Atlas galerija i izlagačkih prostora u Srbiji“ – adresar koji vodi korisnika kroz infrastrukturne potencijale i postojeće resurse sistema vizuelnih umetnosti, uz grafičke i tabelarne prikaze koji na slikoviti način prikazuju mrežu galerijskih i izlagačkih prostora kod nas. Dat je i opis istraživanja čiji je Atlas deo, kao i obiman upitnik koji je korišćen u drugoj fazi pomenutog istraživačkog projekta. Svojevrsna baza podataka u vidu Atlasa omogućiće da akteri koji učestvuju u stvaranju i razvoju domaće savremene vizuelne scene steknu uvid u strukturu izlagačkog sistema kod nas, ali će i podstaći i poboljšati komunikaciju između predstavnika scene i time olakšati profesionalnu saradnju.
Atlas kulture Socijalističke Republike Srbije
Atlas kulture Socijalističke Republike Srbije je širi istraživački projekat koji se sastoji od velikog broja mapa. Podeljen je u tri velike celine: Socijalistička Republika Srbija, Istorijski razvoj kultura na tlu SR Srbije, Kulturne i umetničke delatnosti. Prva celina obuhvata opšte društvene i prirodne odlike SR Srbije, opštine SR Srbije, mapu Socijalističke Republike Srbije 1:750.000, stanovništvo, jezik i govore, pismo, obrazovanje, nauku, kulturu i umetnost, kulturnu saradnju i razmenu. Druga celina obuhvata opšte odlike istorijskog razvoja kultura na tlu Srbije: praistorijsku kulturu, antičku kulturu, kulturu u doba seobe naroda, vizantijsku kulturu, srednjovekovnu kulturu, kulturu u turskom periodu, kulturu u XVIII veku, kulturu u XIX veku, kulturu u XX veku, opštu hronologiju. Treća celina obuhvata: arhive, biblioteke, muzeje i galerije, zaštitu spomenika kulture, zaštitu prirode, pozorišta, muziku i balet, književnost, izdavačku delatnost, knjižarstvo, likovne umetnosti, arhitekturu, urbanizam, kinematografiju, štampu, štamparije, radio i televiziju, domove kulture, kulturno-umetnički amaterizam, kulturno-umetničke manifestacije. Publikacija na početku ima Sadržaj, potom slede prikazi kroz mape, a na kraju se nalaze bibliografija i registri.
Atlas kulture Socijalističke Republike Srbije 1
Atlas kulture Socijalističke Republike Srbije 1. je deo šireg istraživačkog projekta koji se sastoji od velikog broja mapa. Predstavljen je radni materijal sa sledećim predmetnim celinama: opštine, stanovništvo, jezik i govori, pismo, obrazovanje, kulturna saradnja i razmena. Na početku je dato tekstualno objašnjenje o planu prikupljanja i sređivanja podataka za buduće atlase kulture sa sastanka održanog u junu 1969. godine, kao i pregled mapa po oblastima kulturnih institucija i delatnosti.
Atlas kulture Socijalističke Republike Srbije 2.
Atlas kulture Socijalističke Republike Srbije 2. je deo šireg istraživačkog projekta koji se sastoji od velikog broja mapa. U ovom delu predstavljen je radni materijal u kome je obrađen istorijski razvoj kultura na tlu SR Srbije koji obuhvata: praistorijske kulture, antičke kulture, kulturu seobe naroda, vizantijsku kulturu, srednjovekovnu kulturu, kulture pod turskom vlašću, hrišćanske kulture, islamske kulture, kulture u XVIII veku, kulture u doba baroka i klasicizma, kulture u XIX veku, narodne kulture, kulture XX veka.